راهنمای خانم‌های عجول برای باردار شدن – بخش ۶

فصل ۳: نه اون نوع تخمکی که از تو شونه تخم مرغ بیرون می‌یاد: چطور زمان تخمک گذاری خودتون رو تعیین کنین

وای، دبیرستان – هورمون‌های نوسانی، تلاش برای یادگیری جبر و هندسه، و رنج بردن از عشق‌های دست‌نیافتنی. احتمالاً آخرین باری هم که کلاس تولید مثل برداشتین همون موقع بود – و اگه عشقتون هم تو کلاس بهداشت شما بوده باشه، احتمالاً چیز زیادی از اون کلاس یاد نگرفتین. من بیش‌تر ِ وقت ِ بهداشت سال اولم رو به فکر کردن درباره‌ی عشقم گذروندم، هر چند اون تو کلاس ما نبود. (اون آخرش هم با ملکه‌ی رقص مدرسه‌مون ازدواج کرد، در نتیجه همه‌ی اون اطلاعات واسه خاطر هیچی از کفم رفت!)

پیام اصلی اغلب کلاس‌های بهداشت دبیرستان اینه که شما می‌تونین هر موقعی باردار بشین – حتی اگه شریکتون آلتش رو بیرون بکشه یا نزدیک شما انزال بکنه. ظاهراً اسپرم می‌تونه از صندلی‌های عقب ماشین‌ها هم بخزه و رد بشه. یعنی، باردار شدن آسونه، خیلی آسون.

ولی وقتی شما دیگه نوجوان نیستین و واقعاً می‌خواین باردار بشین، یه جورایی دیگه اون قدرها هم آسون نیست. اگه درست تو روزهای قبل از تخمک گذاری (آزادسازی تخمک) نزدیکی نداشته باشین، خیلی بعیده که باردار بشین. اسپرم به مدت ۲ تا ۵ روز زنده می‌مونه ولی تخمک به طور متوسط فقط ۱۲ ساعت زنده می‌مونه. پس ما خانم‌های عجول باید بدونیم که کی تخمک گذاری می‌کنیم و تازه خیلی زودتر هم باید بدونیم.

افسانه‌ی شایعی وجود داره که خانم‌ها همیشه تو روز چهاردهم تخمک گذاری می‌کنن. درست نیست. اولاً، خیلی از خانم‌ها سیکل‌های ۲۸ روزه ندارن، به‌ویژه تو تک تک ماه‌ها. مصرف قرص باعث ایجاد سیکل ۲۸ روزه می‌شه ولی یه سیکل طبیعی می‌تونه هر جایی بین ۲۱ تا ۳۵ روز باشه و نرمال هم محسوب می‌شه. تخمک گذاری می‌تونه از ۷ روز بعد از اینکه پریود می‌شین اتفاق بیفته تا ۴۰ روز بعد از اون یا حتی بیش‌تر. شاید شنیده باشین که زن‌ها ۱۴ روز قبل از پریودشون تخمک گذاری می‌کنن. این هم درست نیست. مدت زمان بین تخمک گذاری و پریودتون (که بهش فاز لوتئال گفته می‌شه) می‌تونه از ۷ روز تا ۱۹ روز متغیر باشه؛ رایج‌ترین حالت ۱۴ روزه، ولی خیلی فرق می‌کنه با اینکه فکر کنیم تنها حالت ممکنه. از یک سیکل به سیکل دیگه، فاز لوتئال هر خانمی معمولاً مدت زمان یکسانی ئه و فقط یکی دو روز این ور اون ور می‌شه، ولی مدت زمان معمول شما می‌تونه کوتاه‌تر یا بلندتر از متوسط ۱۴ روز باشه. پس صرفاً چند باری نزدیکی داشتن در حول و حوش زمانی که فکر می‌کنین وسط سیکل شما ست ممکنه که با اون زمان تطابقی نداشته باشه.

اگه شما یه خانم فقط نسبتاً عجول (و نه کاملاً عجول) هستین و از طرفی سیکل‌های پریود نسبتاً منظم و با طول متوسطی هم دارین، می‌تونین بخش پیش بینی تخمک گذاری رو بی‌خیال بشین و برین دنبال اون چیزی که من اسمش رو می‌ذارم «طرح نزدیکی فراوان» (طرحی که شوهرها همه جا عاشقشن). بیایین فرض کنیم که سیکل‌های پریود شما معمولاً بین ۲۶ تا ۳۲ روز طول می‌کشن. شما باید بین روزهای ۷ تا ۲۱ سیکل پریود خودتون هر یک روز در میان با هم نزدیکی داشته باشین. این کار باعث می‌شه که با احتمال زیادی مطمئن باشین که تو یکی از بارورترین روزهاتون با هم نزدیکی داشتین. لازم نیست که این کار رو هر روز انجام بدین، چرا که دو روز ِ خیلی بارور تو هر سیکل وجود داره، ولی اگه هر سه روز یه بار نزدیکی داشته باشین، ممکنه بهترین فرصت رو از دست بدین – به همین خاطر هر یک روز در میان بهترین حالت ممکنه. البته هر روز نزدیکی داشتن هم جواب می‌ده ولی می‌تونه خسته‌کننده باشه. بر خلاف باور رایج مردم، باروری مرد در صورت نزدیکی روزانه هیچ مشکلی پیدا نمی‌کنه (البته شاید شما بخواین که این اطلاعات رو از شوهرتون قایم کنین).

ولی اگه شما سیکل‌های پریود نامنظم تری داشته باشین، چی؟ یا نه، اصلاً سیکل پریودتون هم منظمه ولی می‌خواین بهترین شانس باردار شدن رو برای خودتون مهیا کنین، اون وقت چی؟ یا شاید هم نمی‌تونین با اون همه نزدیکی داشتن کنار بیایین، اون وقت چی؟ شما باید بارورترین روزهاتون رو پیش بینی کنین، که دو روز قبل از تخمک گذاری هستن.

سه راه اصلی وجود داره که می‌شه بر اساس اون‌ها زمان تخمک گذاری شما رو تعیین کرد یا گفت که دارین به زمان تخمک گذاری نزدیک می‌شین: ترسیم نمودار، کیت پیش بینی تخمک گذاری، و مانیتور باروری. هر کدوم از این راه‌ها مزایا و معایب خودشون رو دارن. خیلی از کتاب‌ها فقط یکی از این روش‌ها رو توصیه می‌کنن و بقیه‌ی روش‌ها رو زیر سؤال می‌برن (اغلب نامنصفانه، به نظر من). من فکر می‌کنم بهتره که با همه‌ی این روش‌ها آشنا بشین و بعد اونی رو که با توجه به اولویت‌ها، برنامه‌ی زمانی، منابع مالی، و سیکل پریودتون برای شما مناسب‌تره، انتخاب کنین. تازه اگه یه خانم واقعاً عجول باشین، می‌تونین از دو یا حتی هر سه روش با هم استفاده کنین تا شانستون رو افزایش بدین.

ترسیم نمودار سیکل پریودتون

می‌خواین فقط با حدود ۲۰ دلار چیزهایی درباره‌ی بدنتون یاد بگیرین و بهترین روزهای باردار شدن خودتون رو هم پیدا کنین؟ یاد بگیرین که چطور نمودار سیکل پریودتون رو با استفاده از دمای بدنتون موقع بیدار شدن و ترشحات واژن (مخاط دهانه رحم) تعیین کنین. حتی اگه می‌خواین یکی از روش‌های با فناوری بالاتر رو به کار ببرین، باز هم ترسیم نمودار می‌تونه اطلاعات مفیدی درباره‌ی باروریتون به شما بده. البته باید با دست زدن و تماس با چیزهایی که از واژن شما بیرون می‌یان مشکلی نداشته باشین، آخه بعضی از خانم‌ها این کار رو کثیف‌کاری می‌دونن. (البته، اگه می خواین بچه دار بشین، باید بدونین که به چیزهایی دست خواهید زد که خیلی کثیف‌تر و چسبناک‌تر از مخاط دهانه رحم شما ست.) این روش یه کم به تجربه و یادگیری نیاز داره – البته شما درباره‌ی بدن خودتون چیزهایی یاد می‌گیرین، پس خیلی هم باحاله.

من وقتی اولین بار درباره‌ی ترسیم نمودار شنیدم، فکر کردم یه چیزی مثل روش ریتم می‌مونه که زن و شوهرها روزها رو از سیکل‌های گذشته می‌شمرن تا روزهای بارور و نابارور رو پیدا کنن. (می‌دونین به مردی که از روش ریتم استفاده می‌کنه چی میگن؟ بابا.) این هم شنیدم که اندازه گیری دمای بدنتون برای پیش بینی تخمک گذاری جواب نمی‌ده چون افزایش دما بعد از تخمک گذاری اتفاق می‌افته، نه قبلش، و اون افزایش اندک تو دمای بدن قبل از تخمک گذاری هم اون قدر ناچیزه که چندان به کار نمی‌یاد. ولی در هر دو مورد اشتباه شنیدم: ترسیم نمودار هیچ ربطی به روش ریتم نداره، و علاوه بر دما از چیزهای دیگه هم استفاده می‌کنه. من فقط مسائل پایه‌ای رو اینجا بهتون می‌گم، و شما می‌تونین جزئیات بیش‌تر رو از کتاب فوق‌العاده‌ی «پذیرش مسئولیت باروری خودتان» کسب کنین.

مهم‌ترین جنبه‌ی ترسیم نمودار برای باردار شدن توجه به ترشحات واژن (مخاط دهانه رحم) است. هیچ وقت شده برین دستشویی و ماده‌ی شفاف و چسبناکی رو ببینین که ازتون بیرون می‌یاد؟ به احتمال زیاد، اون ماده مخاط دهانه رحم بوده که از واژن شما به بیرون جریان داشته، و این موضوع کاملاً عادی و نرماله. در واقع، این بهترین علامت طبیعی باروری می‌تونه باشه. چند روز قبل از تخمک گذاری، بدن خانم‌ها مخاط و ترشحاتی می‌سازه که از نظر غلظت و چسبندگی شبیه بخش شفاف تخم مرغ یا همون سفیده‌ی تخم مرغه. این ترشحات تخم مرغی مثل اتوبان کوچیکی برای اسپرم می‌مونه – اون‌ها واردش می‌شن و با سرعت و انرژی حرکت می‌کنن (احتمالاً بالاتر از سرعت مجاز. پسرها!) اگه ترشحات واژنی یا مخاط دهانه رحم وجود نداشته باشه تا به حرکت اسپرم کمک کنه، اسپرم خیلی زود می‌میره – مثل این می‌مونه که بدن ما به اون‌ها می‌گه نه عزیزم امشب نه، من هنوز بارور نیستم.

یک یا دو روز بعد از تموم شدن پریودتون، روزی یه بار ترشحات واژن (دهانه مخاط رحم) خودتون رو چک کنین. (فقط در صورتی این کار رو بکنین که قرص ضد بارداری مصرف نمی‌کنین و ترجیحاً حداقل یک ماهه که گذاشتینش کنار، چون باعث می‌شه که ترشحات واژن یا خیلی کم باشه یا اصلاً وجود نداشته باشه.) بعضی از خانم‌ها با نگاه کردن به دستمال توالت بعد از دستشویی کردن، ترشحات واژن (مخاط دهانه رحم) رو چک می‌کنن. بعضی دیگه لبه‌های واژن رو لمس می‌کنن تا ترشحات مورد نظر رو حس کنن. اگه می‌خواین مطمئن بشین که این کار رو دقیق انجام می‌دین و ترشحات واژنی از زیر دستتون در نمی‌رن، می‌تونین یه انگشتتون رو داخل واژن بکنین تا عمیق‌تر بررسی کنین. (اول دستاتون رو بشورین و اگه ناخن‌های درازی دارین اصلاً این کار رو انجام ندین.) چند روز اول بعد از تموم شدن پریودتون، چیز زیادی نخواهید دید. بعدش ممکنه ترشحات خامه‌ای سفید رنگی ببینین و آخرش، بین ۲ تا ۶ روز قبل از تخمک گذاری (معمولاً حدود روز ۱۰ اگه سیکل با طول متوسطی داشته باشین)، ماده‌ی آبکی شفاف تا سفید رنگی می‌بینین که بین انگشتاتون کش می‌یاد و شبیه سفیده‌ی تخم مرغه. این علامت بدنتونه که می‌گه وقت فعال شدنه. این نوع ترشحات واژنی رو تا چند روز همین طور خواهید دید – به طور متوسط حدود ۵ روز – و بعد ناپدید می‌شه، حالا یا همون روز تخمک گذاری یا روز بعدش. تو تحقیقی نشون داده شد که نزدیکی داشتن تو روزهایی که ترشحات واژنی مثل سفیده تخم مرغ می‌مونن، در مقایسه با نزدیکی داشتن تو روزهایی که ترشحات واژنی کم‌بارورتری وجود دارن، دو برابر احتمال بارداری رو بالاتر می‌بره؛ تحقیق دیگه‌ای نشون داد که این احتمال ۱۲ برابر می‌شه!

اگه ترشحات واژنی چندانی ندیدین چی؟ زودی وحشت زده نشین. بعضی از خانم‌ها فقط وقتی ترشحات واژنی رو حس می‌کنن که داخل واژن رو بررسی کنن – و این موضوع کاملاً طبیعیه چون اون جا همون جائیه که اون‌ها باید باشن. اگه تازگی‌ها قرص ضد بارداری یا تزریق‌های جلوگیری از بارداری رو کنار گذاشتین یا همین اواخر شیر دادن رو متوقف کردین، یه مدت طول می‌کشه تا ترشحات واژنی شما به حالت نرمال خودش برگرده. سعی کنین دچار این وسواس نشین که چقدر و چه مدت سفیده تخم مرغ به دست می‌یارین. شاید فقط یک روز باشه، ولی همین یه روز برای باردار شدن کافیه. ترشحات واژنی (مخاط دهانه رحم) مسابقه نیست که هر کی بیش‌تر گیرش بیاد بهتر باشه.

خب این کار می‌تونه باحال باشه. پتی دیبانو، یکی از نویسنده‌های یه مجموعه از خاطرات به اسم «وقایع باردار شدن» یادش می‌یاد که تو یه کتابی خونده بود که می‌گفت «در طول سیکل پریودتون از واژن خودتون باخبر باشین.» پتی با خودش فکر کرد که این موضوع خیلی باحاله، و می‌نویسه «پتی می‌تونه صادقانه بگه که تا قبل از اون به کل از واژن خودش غفلت کرده بود، ولی وقتی از تغییرات روزانه‌ای که تو بدنش اتفاق می‌افتاد باخبر شد، واژنش تو بالاترین اولویت قرار گرفت.»

مشکل اینجاست که بعضی وقت‌ها واژن شما به یه زبان خارجی حرف می‌زنه و فهمیدن حرف‌هاش سخته. خیلی از خانم‌هایی که نمودار خودشون رو ترسیم می‌کنن به این می‌رسن که سیکل‌های ماهانه‌شون به اندازه‌ی نمونه‌هایی که تو کتاب «پذیرش مسئولیت باروری خودتان» اومده، کامل و ایده‌آل نیستن. تعداد روزهای سفیده‌ی تخم مرغ من از ۲ تا ۷ روز متغیر بود، در نتیجه اون قدرها که من انتظار داشتم نشانه‌ی دقیقی از تخمک گذاری قریب الوقوع نبود. و بعضی وقت‌ها هم تفسیر مخاط دهانه رحم یا همون ترشحات واژن، گیج‌کننده می‌شه – شما باید تو ذهنتون هی با این جمله ور برین که «آیا این واقعاً سفیده‌ی تخم مرغه؟» اگه وسوسه می‌شین که از ترشحات واژن خودتون عکس بگیرین (یا عکس بگیرین و بعدش اون‌ها رو بفرستین تو شبکه‌های اجتماعی خودتون)، همین نشانه‌ی خوبیه که دارین زیاده‌روی می‌کنین. شاید بد نباشه صحبت کردن با واژن خودتون رو برای مدتی متوقف کنین یا از روش دیگه‌ای مثل کیت پیش بینی تخمک گذاری یا مانیتور باروری استفاده کنین. اگه چند سیکل ماهانه می‌شه که دارین برای باردار شدن اقدام می‌کنین و به‌ندرت مخاط و ترشحات باروری رو می‌بینین، می‌تونین از گایافنزین یا شربت سرفه‌ی ساده استفاده کنین – هر دوشون باعث شناورتر شدن مخاط و ترشحات می‌شن. چیزی که برای ترشحات بینی و گلو جواب می‌ده ممکنه برای ترشحات جای دیگه هم جواب بده. راه دیگه استفاده از پریسید (PreSeed) ئه – یه لوبریکانت (روان کننده) که برای شبیه‌سازی سفیده‌ی تخم مرغ ساخته شده و تنها لوبریکانتی ئه که اسپرم رو نمی‌کشه.